Harcerstwo w Gnieźnie działa od 110 lat. Wkrótce po powstaniu polskiego skautingu we Lwowie w 1911 roku idea ta dotarła do Wielkopolski. W Gnieźnie 1 Drużyna Skautowa „LECH” powołana została do życia 10 marca 1913 roku. W ciągu kilku kolejnych lat powstawało kilka następnych drużyn męskich i drużyny żeńskie.

W 1918 i 1919 roku skautki i skauci wzięli czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim. Po opanowaniu Gniezna i zwycięstwie w bitwie pod Zdziechową, gnieźnieńscy harcerze walczyli pod Inowrocławiem, Szubinem i Rynarzewem. Po zakończeniu powstania harcerze gnieźnieńscy walczyli o Lwów i w wojnie polsko-bolszewickiej.

W okresie międzywojennym w Gnieźnie działały prężnie dwa hufce: Hufiec Harcerzy i Hufiec Harcerek. Działania kadry instruktorskiej wspierane były przez Ruch Przyjaciół Harcerstwa. Harcerze gnieźnieńscy dobrze współpracowali z miejscową jednostką wojskową – 69. Pułkiem Piechoty. Drużyny harcerskie były stałymi gośćmi na uroczystościach pułkowych, natomiast wojsko wspierało pod względem logistycznym większość imprez organizowanych przez gnieźnieńskie hufce.

W 1937 roku bp Antoni Laubitz, w imieniu Kapituły Metropolitalnej, przekazał harcerstwu wielkopolskiemu, jako ośrodek religijny, kościół św. Jerzego „na Zamku”. Tablica umieszczona z tej okazji w kościele została zniszczona przez hitlerowców i przywrócona dopiero w 1993 roku.

Piękną kartę zapisało harcerstwo gnieźnieńskie w czasie II wojny światowej. We wrześniu 1939 roku najstarsi harcerze pełnili służbę w oddziałach obrony przeciwlotniczej, w punktach mobilizacyjnych, byli gońcami i łącznikami oraz członkami Straży Obywatelskiej. Harcerze i harcerki z Kłecka i Żydowa wzięli udział w obronie swoich miejscowości.

Już w październiku 1939 roku powstała Komenda Tajnego Harcerstwa Gnieźnieńskiego. Gnieźnieńskie Szare Szeregi rozwinęły działalność na terenie Łopienna, Powidza, Witkowa, Janowca Wielkopolskiego, Wągrowca, Mogilna, Żnina i Wrześni. Głównymi zadaniami Tajnego Harcerstwa było prowadzenie nasłuchu radiowego i kolportaż zdobytych w ten sposób informacji,  rozprowadzanie tajnej prasy, służba wywiadowcza – polegająca na zbieraniu informacji o dyslokacji wojsk niemieckich, udzielanie pomocy wysiedlonym i przebywającym na terenie ziemi gnieźnieńskiej jeńcom wojennym oraz zabezpieczanie dokumentacji i mienia harcerskiego oraz szkolnego. Harcerze odbywali również szkolenia wojskowe i prowadzili działania dywersyjne i sabotażowe na szlakach kolejowych.

Odbudowa hufców rozpoczęła się już w kwietniu 1945 roku. W bardzo szybkim tempie udało się reaktywować działające przed wojną drużyny, a nawet stworzyć nowe jednostki – np. w 1947 roku została powołana do życia 40–osobowa orkiestra harcerska. Niestety w 1948 roku coraz mocniej narastała interwencja komunistycznych władz w działalność obydwu hufców – zostały one zresztą połączone w jeden, obejmujący cały powiat gnieźnieński „Hufiec Gniezno”. Ostateczna likwidacja działalności ZHP w Gnieźnie nastąpiła na początku 1950 roku.

Na mocy decyzji administracyjnych kierownictwo we wszystkich drużynach przejęli nauczyciele. Na miejsce ZHP powołano organizację, która tylko z nazwy miała coś wspólnego z harcerstwem. W Organizacji Harcerskiej ZMP niektórzy nauczyciele starali się choć w minimalnym stopniu nawiązywać do tradycji harcerskich. Jednak w organizacji nastawionej na komunistyczną indoktrynację było to w większości wypadków mało efektywne.

Pomimo tego prawdziwi harcerze nie zakończyli swojej działalności. Grupy harcerskie spotykały się nielegalnie i próbowały prowadzić choć namiastkę działań harcerskich. Instruktorzy i młodzież harcerska przechowywali pamiątki harcerskie: sztandary, kroniki, zdjęcia, dokumentację – narażając się przy tym na prześladowania ze strony Urzędu Bezpieczeństwa.

Reaktywowanie ZHP nastąpiło w grudniu 1956 r. Do czynnej służby powróciło wielu przedwojennych instruktorów, którzy od podstaw stworzyli komendę hufca oraz odtworzyli wcześniej istniejące drużyny. Rozpoczęto „normalną” pracę harcerską, wzorowaną na przedwojennej. Zorganizowano pierwsze harcerskie obozy, zaczęto na szeroką skalę kształcić nową kadrę, zgodnie z zasadami metodyki przedwojennego harcerstwa.

Niestety w latach 60-tych władze komunistyczne w dalszym ciągu ingerowały w działalność ZHP. Nie udało się im zmienić ZHP w organizację pionierską. W wielu drużynach realizowany był prawdziwy program harcerski i kultywowane tradycyjne wartości. Co prawda na skutek odgórnie zarządzonego parcia do umasowienia organizacji nastąpiła utrata jakości pracy wychowawczej, jednak bardzo wielu młodych ludzi nadal miało szansę na przeżycie harcerskiej przygody. 

W 1963 roku hufiec otrzymał swój pierwszy sztandar, a 27 maja 1973 roku imię Bolesława Chrobrego – pierwszego króla Polski. Równocześnie sztandar hufca został udekorowany Krzyżem Zasługi dla ZHP.

W wyniku zmian administracyjnych w Polsce w 1975 roku podzielone zostało również ZHP. Utworzono 49 chorągwi z granicami zgodnymi z nowym podziałem administracyjnym państwa. Hufiec Gniezno został podzielony na mniejsze – gminne. W Chorągwi Poznańskiej pozostały hufce: Gniezno–miasto, Gniezno–gmina, Czerniejewo, Kiszkowo, Kłecko, Łubowo, Mieleszyn, Niechanowo. Niestety podział na małe hufce bardzo negatywnie wpłynął na poziom pracy harcerskiej. Ponowne zjednoczenie nastąpiło 8 czerwca 1982 roku. Odbyła się wtedy Konferencja Łączeniowa Hufców. Powstał jeden wspólny Hufiec ZHP Gniezno im. Bolesława Chrobrego.

Jesienią 1980 roku – na fali przemian spowodowanych strajkami i powstaniem „Solidarności” zaczęło dochodzić do zmian w ZHP. W Gnieźnie osobami, które zapoczątkowały zmiany byli przede wszystkim instruktorzy i seniorzy, którzy swe korzenie harcerskie wywodzili sprzed II wojny światowej oraz z lat 1945-49 i 1956-59. Część z nich była aktywnymi instruktorami działającymi w strukturach hufca, a inni skorzystali z „odwilży” w harcerstwie i powrócili do ZHP. Najważniejszą inicjatywą w tym okresie było zorganizowanie obchodów 70-lecia harcerstwa. Uroczystości odbyły się w październiku 1981 roku. Jesienią 1981 roku w Komisji Historycznej Hufca zrodziła się inicjatywa budowy obelisku ku czci poległych i pomordowanych gnieźnieńskich harcerzy. W dniu 20 września 1986 roku Naczelnik ZHP dokonał odsłonięcia pomnika harcerskiego. Przy okazji budowy obelisku została odnowiona i przebudowana siedziba komendy hufca przy ul. Wyszyńskiego 26.

Wiosną 1989 roku w całym kraju zachodziły istotne zmiany, a ZHP odzyskało pełną niezależność. Równocześnie powstał Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej i inne organizacje harcerskie (FSE Zawisza, POH, ZHP-1918). W Gnieźnie nie powstały inne organizacje harcerskie. W poprzednich latach nie było szykanowania „niepokornych” i drużyny prowadziły dość swobodną działalność wychowawczą i programową – nieskrępowaną ideologicznym gorsetem.

Wraz ze zmianami w naszym kraju zmieniało się harcerstwo – przede wszystkim w zakresie finansów. Kurczyły się dotacje na akcje letnią, przy coraz bardziej rosnących kosztach organizacji obozów. Na początku lat 90-tych zostały zlikwidowane dotacje od państwa na działalność harcerską. Od tej chwili hufiec musiał radzić sobie sam pod względem finansowym. Uległy likwidacji etaty w komendzie hufca i działalności harcerska w 100 % spoczęła na barkach wolontariuszy.

Zmiany w Polsce umożliwiły w pełni powrócenie do harcerskich tradycji i ideałów. 11 listopada 1989 roku harcerze po raz pierwszy legalnie mogli obchodzić Święto Odzyskania Niepodległości. W kwietniu 1990 roku harcerze ponownie uczestniczyli w procesjach w dniu św. Wojciecha, a we wrześniu uczestniczyli w ogólnopolskiej pielgrzymce harcerzy na Jasną Górę.

Od 1995 roku hufiec aktywnie uczestniczył w finałach Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W latach 1996-2005 instruktorzy komendy hufca kierowali kolejnymi finałami WOŚP w Gnieźnie. W 2003 roku jako jedyny sztab harcerski otrzymał honorowy medal 10-lecia WOŚP. 

W 1997 roku Komenda Hufca była głównym organizatorem Białej Służby związanej z Przyjazdem Ojca Świętego do Gniezna. W czasie pobytu w Gnieźnie Jan Paweł II otrzymał najwyższe wyróżnienie harcerskie – laskę skautową „Niezawodnemu Przyjacielowi”.

Najważniejszym wydarzeniem 2000 roku był oczekiwany od kilku lat Zlot Harcerstwa Polskiego „Gniezno 2000”. Hufiec w aktywny sposób uczestniczył w przygotowaniach i przeprowadzeniu Zlotu. Najważniejszym przedsięwzięciem w czasie trwania zlotu była organizacja „Dnia Gnieźnieńskiego”. 8 sierpnia 2000 roku do Gniezna zjechali się wszyscy uczestnicy Zlotu. Gnieźnieńscy harcerze zorganizowali bieg po mieście, uroczystą Mszę Świętą, jarmark programowy i koncert.

W maju 2003 roku, z okazji 90-lecia harcerstwa gnieźnieńskiego, odbył się zlot hufca. Kulminacyjnym momentem Zlotu było wręczenie hufcowi nowego sztandaru. W tym czasie hufiec gnieźnieński liczył 500 zuchów, harcerzy, harcerzy starszych, instruktorów i seniorów.

W 2007 roku obchodziliśmy stulecie skautingu. O świcie 1 sierpnia gnieźnieńscy harcerze odnowili Przyrzeczenie w Gnieźnie i w Londynie. Ponad 100 osób wzięło udział w jubileuszowym zlocie ZHP w Kielcach.

W ostatnich trzydziestu latach instruktorzy z Hufca Gniezno byli aktywni również poza hufcem. Pełnili służbę we władzach ZHP (Centralnej Komisji Rewizyjnej, Radzie Naczelnej i Głównej Kwaterze), Chorągwi Wielkopolskiej (Rada Chorągwi, Komisja Rewizyjna i Komenda Chorągwi) oraz europejskich władzach WAGGGS. Kierowali ważnymi zespołami na poziomie chorągwi (Szkoła Instruktorska “Szkoła Wodzów”, referaty: harcerski, starszoharcerski, wędrowniczy i specjalności) i na poziomie centralnym (Centralna Szkoła Instruktorska ZHP, Wydział Starszoharcerski, Wydział Wędrowniczy, Wydział Specjalności) oraz pełniąc funkcje komisarza zagranicznego ZHP. W latach 2002-2004 instruktorzy i wędrownicy z Gniezna prowadzili ogólnopolski wędrowniczy miesięcznik internetowy „Na Tropie”.

W 2013 roku harcerstwo gnieźnieńskie obchodziło stulecie swojego istnienia. Z tej okazji hufiec został wyróżniony przez Prezydenta Gniezna Medalem Koronacyjnym, a przez Marszałka Wielkopolskiego Odznaka Honorową za zasługi dla Województwa Wielkopolskiego.